به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ ساسان حیدری یافته ملقب به «ساسی مانکن»، دو سال پس از انتشار آخرین آهنگ خود، نامش بار دیگر با تبلیغات و آگهی در شبکه‌های اجتماعی بر سر زبان‌ها افتاده است. او برای جلب توجه بیشتر نام اثر خود را از آخرین ساخته بدون مجوز سعید روستایی وام گرفته است. استفاده او از بازیگران فیلم «برادران لیلا» در پوستر کار جدید خود نیز بیانگر همین نکته است.
فرقی نمی‌کند هدف‌گذاری از تولید و پخش این نوع موسیقی بی‌محتوا با اشعار ضداخلاقی چه باشد؛ جذب میلیونی مخاطب، کسب سود و ثروت‌های آنچنانی، راه‌اندازی سایت‌های شرط‌بندی و قمار، رواج پنهان بی‌فرهنگی یا ایجاد مکاتبی به‌اصطلاح هنری با عناوین منتهی به پسوند همانندساز و درگیرکننده «ایسم» مانند ساسی‌مانکنیسم و تتلوئیسم که بسیاری‌شان مدعی جریان‌سازی و جنبش‌آفرینی با پایه ایدئولوژی هستند. مهم جامعه هدف است که خواسته یا ناخواسته به نام شنیدن موسیقی مدرن، کام تجاوز، ابتذال و انحراف فرهنگی را شیرین می‌کنند!
فرم و محتوا در خدمت ابتذال
داود طالقانی، پژوهشگر و منتقد رسانه از دلایل علاقه‌مندی برخی کودکان و نوجوانان به موسیقی‌های بی‌محتوا و ترندشده در فضای مجازی می‌گوید: «اگر بخواهیم از منظرگاه رسانه چرایی تأثیرگذاری قطعه موسیقی‌ها و ترانه‌های وایرال‌شده در فضای رسانه‌های دیجیتال و مجازی را سبب‌شناسی کنیم، باید از ۲مؤلفه مهم نام ببریم.
یکی از این مؤلفه‌ها، ویژگی طرب‌ناک و شورانگیزبودن این قطعات و تِرَک‌هاست که هر روز و هر ساعت در فضای رسانه‌های پرطرفدار دیجیتال دست‌به‌دست می‌شود؛ ویژگی جذابی که این افراد به‌اصطلاح خواننده مانند ساسی‌مانکن یا تتلو، داک‌دان یا برخی خوانندگان سبک هیپ‌هاپ درصدد سوءاستفاده از آن هستند؛ آهنگ‌هایی با فرم، قالب و ساختار نشاط‌آفرین و شادی‌آور که نیاز نسل امروز با توجه به مقتضیات عصر مدرن است.
به‌عبارتی دیگر، ریتم شش‌وهشت این نوع از موسیقی و آهنگ‌ها را طوری طراحی می‌کنند و می‌سازند که مناسب سلیقه و جنس مجالس و دورهمی‌های مختلف گروه سنی کودک، نوجوان و جوان باشند؛ سلیقه و جنسی که در واقع پیشتر از طریق همین رسانه‌های دیجیتال و مجازی، ایجاد شده است و به‌صورت مُد در حال فراگیرشدن و پاندمی فرهنگی است. مؤلفه دیگر، محتوا و مضمون این نوع موسیقی و ترانه‌هاست؛ محتوا و مضمونی برگرفته از ترندهای روز رسانه‌ها و فرهنگ مجازی ناشی از آنهاست.
این سبک از محتوا و معنا را از شوخی‌ها، اخبار یا اتفاقات جاری که به هر دلیلی پربازدید و پرمخاطب هستند، می‌گیرند؛ محتوا و مضامینی بعضا نامناسب و غیرفرهنگی. خروجی ترکیب مؤلفه‌های فُرم و محتوا با این ویژگی‌هایی که بیان شد، چیزی بهتر از موسیقی ساسی یا ترانه‌های مستهجن چند خواننده‌نمای دیگر نیست که متأسفانه نه فقط گروه سنی کودک و نوجوان بلکه همه گروه‌ها و اقشار جامعه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»
جزئیاتی عجیب از ساخت آهنگ برادران لیلا ساسی
ساسی با آهنگ برادران لیلا، به دنبال مقاصدی است که درنتیجه یک شکست در کارنامه‌اش رقم خورده است. او در این سال‌ها کنسرت مستقل چندانی را تجربه نکرد و در برخی اجراها نیز هو شد. تهیه‌کنندگان ریسک سرمایه‌گذاری روی این مهره را نمی‌کنند و موقعیت مردمی وی با ریزش ۲ میلیونی مخاطبانش به خطر افتاده. در چنین شرایطی انتشار یک آهنگ با فرم قدیمی چه پیامی دارد؟
نخست آن‌که بازده مالی این خواننده برای سرمایه‌گذاران و تهیه‌کنندگان کنسرتش به شدت افول کرده. ساسی در این سال‌ها، کنسرت مستقل چندانی نداشت و تنها در چند کاباره ۱۰۰ نفره به اجرای برنامه پرداخت. آن اجراهایی هم که در سالن‌های بزرگ اجرا کرد، هیچ‌یک مستقل نبوده و همواره به همراه ۲ تا ۳ خواننده به روی سن رفته تا این چند خواننده بتوانند سالن را پر کنند. بنابراین ساسی مجبور بود برای جلب نظر تهیه‌کنندگان کارهایش، در آستانه کریسمس، آهنگی که طبق قاعده می‌بایست در اواسط اسفند بیرون می‌داد را در این روزها منتشر کند. اگر دقت کنید می‌بینید که ساسی با وجود انتشار این آهنگ نیز نتوانسته اعتماد تهیه‌کنندگان را جلب کند به‌طوری‌که کنسرت بزرگ کریسمس او نیز با همراهی ۳ خواننده دیگر و به صورت مشترک برگزار می‌شود.
ساسی در این سال‌ها، کنسرت مستقل چندانی نداشت و تنها در چند کاباره ۱۰۰ نفره به اجرای برنامه پرداخت. آن اجراهایی هم که در سالن‌های بزرگ اجرا کرد، هیچ‌یک مستقل نبوده و همواره به همراه ۲ تا ۳ خواننده به روی سن رفته تا این چند خواننده بتوانند سالن را پر کنند
نکته بعدی، به افول محبوبیت این خواننده در میان طرفدارانش برمی‌گردد. ساسی در این ۳ سال، تقریبا یک مهره خنثی بود که اتفاقی را رقم نزد. صفحه اجتماعی او، ریزش ۲ میلیونی مخاطب را تجربه کرد و قافیه برای موزیک‌های به‌اصطلاح سوپرهیت، به نفع رقبای او تغییر پیدا کرد. بنابراین ساسی نیاز داشت تا برای برگشتن به دوران شهرت خود، با همان فرمول قبلی خود، به اجرای برنامه بپردازد. در این فرمول، ساسی به بهره‌گیری از یک اله‌مان سینمایی و یک سوژه تاپ اجتماعی، سعی می‌کند تا فقر محتوایی ترانه و ملودی را بپوشاند و مخاطب را به لحاظ بصری جذب کند. فرمولی که پیشتر جواب داده و البته که امروز نیز به‌خوبی توانسته مخاطبان هدف را جذب کند.
موردی که در این میان باید به آن اشاره کرد اینکه مخاطبان هدف ساسی که عموما تین‌ایجرها هستند، در این سال‌ها گرایشات موسیقایی دیگری پیدا کرده و اقبال بیشتری به خوانندگان رپ تازه‌وارد پیدا کرده‌اند که این رویکرد، یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که سبب شده تا ساسی، این‌بار کاراکتری چون عموقناد را دستاویز قرار داده و برخلاف کارهای دیگرش، از مدل‌های برهنه چندانی در موزیک‌ویدئویش استفاده نکند.
تمام این موارد نشان می‌دهد که ساسی، برای بازپس‌گیری جایگاهش، به دست‌وپا زدن افتاده است. او اکنون و پس از خطری که با ریزش فالوئرها و هو شدن در کنسرت‌های اخیرش احساس کرده، دست‌به‌دامن روش‌های مختلفی برای دیده شدن کرده است. انتشار آهنگ برادران لیلا آن‌هم ۹ ماه پس از انتشار این فیلم و حالا منتشر کردن روزی ۱۰۰ دابسمش از آهنگ جدید در استوری اینستاگرامش، ازجمله این بازی‌هایی است که وی در رویای شهرت و محبوبیت، به آنها متوسل شده است.
عادت به ضداخلاقیات
کلیشه‌ای‌ترین اثر گوش‌سپردن به موسیقی با محتوای غیرفرهنگی این است که قبح ضداخلاق، ضدارزش، ضدفرهنگ و خلاف بودن از میان می‌رود و مجموع قبیحات آن به عادت‌های فردی و جمعی کودکان و نوجوانان به‌عنوان پذیراترین گروه سنی تبدیل می‌شود.
شیرین توانا، روانشناس ضمن بیان این مطلب، می‌گوید: «تفاوت و خلاف امور جاری‌بودن، از مهم‌ترین دلایل گرایش کودکان و نوجوانان به موسیقی‌هایی با فضای فانتزی و محتواهای هنجارشکنانه است. اگر رویه تربیتی و آموزشی این گروه سنی به‌درستی پیش نرود، همین ویژگی‌های متفاوت و خلاف‌بودن، آنها را به‌راحتی جذب می‌کند؛ چراکه در سایه رویه‌های تربیتی و آموزشی خود با مبانی فرهنگی و ارزشی به تعریف درست و روشنی از سلیقه و علاقه مطلوب نرسیده‌اند.»
عادی سازی ابتذال برای کودکان با اسم رمز «ساسی»
نکته مهم در مورد فعالیت‌های فردی مانند «ساسی مانکن» اعتراض گسترده فعالان حوزه تربیت کودک بعد از انتشار هر آهنگ از اوست و به نظر می‌رسد با علم به همین موضوع مخاطب خودش را انتخاب کرده است. در واقع مخاطب ابتذال مد نظر این خواننده نه عموم مردم جامعه که دقیقا کودکان و نوجوان است.
کسی که به اسم هنر و هنرمندی،هر تابوشکنی را برای خود مجاز می‌داند و با توجه به نفوذ گسترده شبکه‌های اجتماعی از قبل مثلا به مخاطب خود هشدار می‌دهد که به کودکانتان اجازه تماشای اثر من را ندهید. یعنی او از قبل می‌داند برای کدام گروه سنی دام پهن کرده و با در نظر گرفتن همین موضوع ابتدا آنچه می‌خواهد را در ناخودآگاه ذهن مخاطب هدفش را می‌کارد و سپس آنچه می‌خواهد را درو می‌کند و همه این‌ها نشان دهنده این است که «ساسی» و افرادی مانند او توسط یک تیم محتوایی هدایت می‌شوند.
جایی که در جدیدترین مورد صدای داریوش فرضیایی(عمو پورنگ) هم پس از انتشار اثر جدید مبتذل او درآمده و در صفحه شخصی‌اش نوشت:«نمیدانم چه در سر آنها می‌گذرد امیدوارم لااقل به بچه‌های بی‌گناه و معصوم رحم کنند.من خودم عاشق شادی و ترانه‌های شادِ کودکانه هستم ولی نه به این قیمت؛ به بهانه شادی چنین آثار بی محتوایی را به خورد این فرشته‌های معصوم ندهید».
از ویژگی‌های آهنگ‌های «ساسی» در چند سال اخیر تابوشکنی و استفاده از عبارات و کلمات مبتذل در متن ترانه است. کلماتی که برای عادی سازی برخی محتواهای نامناسب برای کودکان و نوجوانان طراحی شده و با ایده قبح‌شکنی در سطح جامعه در متن ترانه‌ها گنجانده می‌شود. باید ببینیم در نهایت دستگاه‌های فرهنگی در مواجهه با پدیده «ساسی مانکن» چه رویکردی اتخاذ خواهند کرد؟
گزارش از علی پیراینده
